Η προσφορά ενός αγαθού λέγεται ότι είναι:
- ελαστική, αν η προσφερόμενη ποσότητα ανταποκρίνεται έντονα στις μεταβολές της τιμής
- ανελαστική, αν η ανταπόκριση της προσφερόμενης ποσότητας σας μεταβολές της τιμής είναι ελάχιστη
Παράδειγμα:Αντίθετα, τα βιομηχανικά προϊόντα, όπως τα βιβλία και τα αυτοκίνητα έχουν ελαστική προσφορά επειδή οι επιχειρήσεις που τα παράγουν μπορούν να αυξήσουν το χρόνο λειτουργίας των εργοστάσιων τους ανταποκρινόμενες σε μια αύξηση των τιμών τους.
Η παραθαλάσσια γη έχει ανελαστική προσφορά, επειδή είναι σχεδόν αδύνατο να "παραχθεί" περισσότερη.
Συντελεστής της ελαστικότητας της ζήτησης
Ο τύπος της ελαστικότητας της προσφοράς είναι αντίστοιχος του τύπου της ελαστικότητας ζήτησης, με τη διαφορά ότι έχει θετικό πρόσημο, γιατί η προσφορά είναι καμπύλη με θετική κλίση, εφόσον μια μεταβολή της τιμής επιφέρει μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας προς την ίδια κατεύθυνση.
Δηλαδή, μια αύξηση της τιμής επιφέρει αύξηση της ποσότητας και μια μείωση της τιμής μείωση της ποσότητας.
Επ = συντελεστής ελαστικότητας
ΔΠ = μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας του αγαθού
Π = αρχική ζητούμενη ποσότητα του αγαθού
ΔΤ = μεταβολή της τιμής
Τ = αρχική τιμή
Ο συντελεστής ελαστικότητας της προσφοράς έχει θετικό πρόσημο, γιατί όταν αυξάνεται η τιμή αυξάνεται και η ποσότητα.
Ανάλογα με την ποσοστιαία μεταβολή της ποσότητας και της τιμής, η προσφορά μπορεί να είναι:
1) Ελαστική, αν η ποσοστιαία μεταβολή της ποσότητας είναι μεγαλύτερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής, οπότε και η απόλυτη τιμή του συντελεστή ελαστικότητας είναι μεγαλύτερη από τη μονάδα.
2) Ανελαστική αν, αντίθετα, η ποσοστιαία μεταβολή της ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής, οπότε η απόλυτη τιμή του συντελεστή είναι μικρότερη από τη μονάδα.
3) Μοναδιαίας ελαστικότητας αν η απόλυτη τιμή του συντελεστή είναι ίση με τη μονάδα, που σημαίνει ότι ποσότητα και τιμή μεταβάλλονται κατά το ίδιο ποσοστό.
4) Πλήρως ανελαστική αν ο συντελεστής ελαστικότητας ισούται με μηδέν, οπότε μια ορισμένη μεταβολή της τιμής δεν επιφέρει καμία μεταβολή στη προσφερόμενη ποσότητα. Τότε η καμπύλη προσφοράς θα είναι κατακόρυφη προς τον οριζόντιο άξονα.
5) Απείρως ελαστική αν η απόλυτη τιμή του συντελεστή ελαστικότητας τείνει προς το άπειρο και η καμπύλη προσφοράς είναι παράλληλη προς τον οριζόντιο άξονα.
Επειδή στην προσφορά η τιμή και η ποσότητα μεταβάλλονται προς την ίδια κατεύθυνση, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι αυξομειώσεις του συνολικού εσόδου για να διαπιστωθεί αν η προσφορά είναι ελαστική ή όχι.
Ελαστικότητα προσφοράς και ο παράγοντας χρόνος
Στις περισσότερες αγορές, βασικός προσδιοριστικός παράγοντας της ελαστικότητας προσφοράς ως προς την τιμή, είναι ο εξεταζόμενος χρονικός ορίζοντας. Η προσφορά είναι συνήθως πιο ελαστική κατά τη μακροχρόνια περίοδο από ότι κατά τη βραχυχρόνια.
Στη διάρκεια βραχυχρόνιων περιόδων, οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να μεταβάλουν εύκολα το μέγεθος των εργοστασίων τους για να παραγάγουν περισσότερη ή λιγότερη ποσότητα ενός αγαθού.
Άρα στη βραχυχρόνια περίοδο, η προσφερόμενη ποσότητα δεν είναι πολύ ευαίσθητη απέναντι στις μεταβολές της τιμής. Αντίθετα, στη διάρκεια μεγαλύτερων χρονικών περιόδων, οι επιχειρήσεις μπορούν να χτίσουν και να θέσουν σε λειτουργία νέα εργοστάσια ή να κλείσουν παλαιά.
Επιπλέον νέες επιχειρήσεις μπορούν να εισέλθουν στην αγορά και παλαιές μπορούν να την εγκαταλείψουν. Έτσι, στη μακροχρόνια περίοδο, η προσφερόμενη ποσότητα μπορεί να ανταποκριθεί ουσιωδώς στην τιμή.
Με βάση τη διαφορετική ελαστικότητα της προσφοράς που προσδιορίζεται από τον παράγοντα χρόνο, διακρίνονται τρία τουλάχιστον είδη ισορροπίας στην αγορά ενός προϊόντος που δεν είναι δυνατό να αποθηκευθεί:
1) Τη στιγμιαία ισορροπία (momentary equilibrium), όπου η καμπύλη προσφοράς είναι πλήρως ανελαστική, οπότε αν για κάποιο λόγο αυξηθεί η ζήτηση (από ΑΑ σε ΒΒ) θα αυξηθεί η τιμή (από Τ σε Τ') αλλά δε θα μεταβληθεί η ποσότητα ισορροπίας (Π).
2) Τη βραχυχρόνια ισορροπία (short run equilibrium), όπου η καμπύλη προσφοράς δεν είναι πλήρως ανελαστική, αλλά αρκετά ανελαστική. Όταν αυξηθεί η ζήτηση (από ΑΑ σε ΒΒ) και αλλάξει το σημείο ισορροπίας (από α1 σε α2), αυξάνεται η τιμή λιγότερο από ό,τι στη στιγμιαία ισορροπία (από Τ σε Τ') αλλά αυξάνεται σε κάποιο βαθμό και η ποσότητα ισορροπίας (από Π σε Π').
3) Τη μακροχρόνια ισορροπία (long run equilibrium), όπου η προσφορά γίνεται αρκετά ή πολύ ελαστική, οπότε μια αύξηση της ζήτησης (από ΑΑ σε ΒΒ) προκαλεί μικρή σχετικά αύξηση της τιμής (από Τ σε Τ') αλλά πολύ μεγαλύτερη αύξηση της ποσότητας ισορροπίας (από Π σε Π').
Ελαστικότητα προσφοράς και εξειδίκευση συντελεστών
Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την ελαστικότητα της προσφοράς ενός προϊόντος είναι ο βαθμός εξειδίκευσης των χρησιμοποιουμένων παραγωγικών συντελεστών.
Όσο πιο εξειδικευμένοι είναι οι συντελεστές, τόσο μικρότερη είναι η δυνατότητα αύξησης της παραγωγής του προϊόντος μετά από αύξηση της τιμής του και, κατά συνέπεια, τόσο μικρότερη η ελαστικότητα της προσφοράς του.
