Εάν υπάρχει εκροή χρηματοοικονομικών πόρων (συνήθως μετρητών) στην επιχείρηση, τότε η μείωση της Καθαρής Θέσης συνοδεύεται από μείωση του Ενεργητικού.
Εάν υπάρχει αύξηση μελλοντικής εκροής πόρων, τότε η μείωση της Καθαρής Θέσης συνοδεύεται από αύξηση των στοιχείων των Υποχρεώσεων.
Οι δραστηριότητες της επιχείρησης που προξενούν έξοδα είναι η:
- Ανάλωση ή χρησιμοποίηση από την επιχείρηση στοιχείων του Ενεργητικού της
- Χρησιμοποίηση υπηρεσιών τρίτων
- Χρησιμοποίηση στοιχείων Ενεργητικού τρίτων
Παράδειγμα:Όταν χρησιμοποιούμε στοιχεία του πάγιου ενεργητικού (εκτός της γης), αναλώνουμε μέρος από το απόθεμα των υπηρεσιών τους, με αποτέλεσμα να μετατρέπεται το κόστους τους στο έξοδο της απόσβεσης.
Καθώς η επιχείρηση αναλώνει καύσιμα ή υλικά, το κόστος τους μετατρέπεται σε έξοδα (καύσιμα αναλωθέντα, υλικά συσκευασίας αναλωθέντα). Επίσης το κόστος των εμπορευμάτων μετασχηματίζεται στο έξοδο κόστος πωληθέντων κατά την παράδοση των πωληθέντων στον αγοραστή.
Η χρησιμοποίηση υπηρεσιών τρίτων, (π.χ. δικηγόρων, συμβούλων, γιατρών) οδηγεί στα έξοδα μισθοί, ημερομίσθια, αμοιβές τρίτων, προμήθειες των πωλητών και μεσιτείες τρίτων. Επίσης σημαντικά έξοδα είναι αυτά που οφείλονται στη χρησιμοποίηση στοιχείων ενεργητικού τρίτων όπως τα ενοίκια και οι χρεωστικοί τόκοι.
Δεν θεωρείται έξοδο η επιστροφή κεφαλαίων από την επιχείρηση στους φορείς της, αν και προκαλεί μείωση της Καθαρής Θέσης και ισόποση μείωση του Ενεργητικού της. Ο λόγος είναι ότι δεν οφείλεται σε ανάλωση ή χρησιμοποίηση στοιχείων του Ενεργητικού της επιχείρησης, χρησιμοποίηση υπηρεσιών τρίτων ή χρησιμοποίηση στοιχείων Ενεργητικού τρίτων.
Τα έξοδα διακρίνονται σε:
- Λειτουργικά και μη Λειτουργικά
- Τακτικά και Έκτακτα
- Πραγματοποιημένα και Τεκμαρτά
- Ταμειακά και μη Ταμειακά
Μη Λειτουργικά είναι όσα οφείλονται σε ασυνήθιστες δραστηριότητες ή σε διάφορα έκτακτα γεγονότα. (π.χ. έξοδα προηγούμενων χρήσεων, πρόστιμα, χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές κτλ)
Διευκρινίζεται ότι μόνο τα λειτουργικά έξοδα συμβάλλουν στη δημιουργία εσόδων. Αυτό συμβαίνει γιατί προσδοκούμε ότι μέσω αυτών θα επιτύχουμε αντίστοιχα έσοδα. Η απόσβεση ενός μηχανήματος είναι λειτουργικό έξοδο, γιατί με τη συμβολή του μηχανήματος παράγουμε προϊόντα, τα οποία όταν πωληθούν θα αποφέρουν έσοδα.
Κάτι παρόμοιο δεν συμβαίνει με τα μη λειτουργικά έσοδα. Για παράδειγμα, κανείς δεν περιμένει ότι θα έχει κάποιο έσοδο, πληρώνοντας ένα φορολογικό πρόστιμο.
Τακτικά είναι τα έξοδα που επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και είναι σε κάποιο βαθμό προβλέψιμα.
Έκτακτα είναι τα έξοδα που δεν επαναλαμβάνονται και οφείλονται συνήθως σε ασυνήθιστες δραστηριότητες ή γεγονότα που δεν μπορούν να προβλεφθούν.
Πραγματοποιημένα είναι τα έξοδα που έχουν δουλευτεί και το μέγεθος τους υπόκειται σε επακριβή μέτρηση.
Τεκμαρτά ή Υπολογιστικά είναι όσα δεν οφείλονται σε κάποιο λογιστικό γεγονός αλλά τεκμαίρονται. Για παράδειγμα, ο όρος τεκμαρτό ενοίκιο υποδηλώνει το ενοίκιο που θα πληρώναμε για το ακίνητο που χρησιμοποιούμε, αν δεν ήταν δικό μας. Είναι ευνόητο ότι τα τεκμαρτά έξοδα δεν επηρεάζουν το ύψος της Καθαρής Θέσης.
Ταμειακά έξοδα είναι αυτά που προκαλούν ταμειακή εκροή. (π.χ. μισθοί, τόκοι, ενοίκια)
Το μόνο μη ταμειακό έξοδο είναι η απόσβεση.
Τα Λειτουργικά Έξοδα διακρίνονται σε:
- Δεδουλευμένα και μη Δεδουλευμένα
- Ειδικά (άμεσα) και Γενικά (έμμεσα)
- Σταθερά και Μεταβλητά
- Χρήσης και Κεφαλαιοποιημένα
Μη δεδουλευμένα είναι τα έξοδα που έχει προπληρώσει η επιχείρηση αλλά δεν έχουν ακόμα δουλευτεί, δηλαδή δεν έχει χρησιμοποιήσει ακόμα τις υπηρεσίες των τρίτων. Πρόκειται για προπληρωμένα έξοδα, τα οποία υποδηλώνουν απαίτηση της επιχείρησης έναντι τρίτων να της προσφέρουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες.
Άμεσα ή Ειδικά είναι τα έξοδα που συσχετίζονται με ορισμένη δραστηριότητα. Τα έξοδα μεταφοράς, τα ασφάλιστρα, οι προμήθειες, τα έξοδα φόρτωσης και εκφόρτωσης εμπορευμάτων, τα εργατικά, οι αναλωθείσες πρώτες ύλες είναι παραδείγματα άμεσων εξόδων, γιατί συσχετίζονται με τις ενέργειες της αγοράς και πώλησης εμπορευμάτων.
Έμμεσα ή Γενικά είναι τα έξοδα διαφήμισης, οι χρεωστικοί τόκοι, τα ενοίκια ή η απόσβεση κτιρίων κεντρικών γραφείων και άλλα έξοδα τα οποία δεν μπορούμε ή είναι οικονομικά ασύμφορο να τα συσχετίσουμε με ορισμένη δραστηριότητα ή κάποιο στοιχείο του Ενεργητικού.
Σταθερά είναι τα έξοδα, το ύψος των οποίων δεν μεταβάλλεται σε σχέση με το επίπεδο της παραγωγικής δραστηριότητας της επιχείρησης. (π.χ. αποσβέσεις, ενοίκια, έξοδα συντήρησης κτλ)
Μεταβλητά έξοδα είναι οι μισθοί, οι αναλωθείσες πρώτες ύλες, τα αναλωθέντα υλικά, τα μεταφορικά έξοδα κτλ.
Έξοδα χρήσης είναι όλα τα λειτουργικά έξοδα, από τα οποία προσδοκούμε ότι θα προκύψουν έσοδα μόνο στην παρούσα λογιστική χρήση. (π.χ. κόστος πωληθέντων, μισθοί, ενοίκια)
Τα Κεφαλαιοποιημένα έξοδα ή έξοδα πολυετούς απόσβεσης είναι τα έξοδα από τα οποία προσδοκούμε ότι θα έχουμε έσοδα τόσο στην παρούσα χρήση όσο και στις επόμενες χρήσεις. (π.χ. έξοδα ίδρυσης και οργάνωσης της επιχείρησης, έξοδα ίδρυσης υποκαταστημάτων, έξοδα έκδοσης μετοχών κ.α.)
Τα έξοδα αυτά θεωρούνται στοιχεία του μη Κυκλοφορούντος Ενεργητικού και αποσβένονται.
Τα προπληρωμένα έξοδα δεν είναι έξοδα, αλλά απαιτήσεις έναντι τρίτων να επιτρέψουν στην επιχείρηση να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες τους ή τα στοιχεία του Ενεργητικού τους, για τα οποία προπλήρωσε.
Παράδειγμα:
Όταν κάποιος πληρώνει δίδακτρα, έχει απαίτηση έναντι του φροντιστηρίου να προσφέρει τις αντίστοιχες υπηρεσίες. Η απαίτηση μετατρέπεται στο έξοδο δίδακτρα καθώς παρακολουθεί τα σχετικά μαθήματα.
Χρόνος Αναγνώρισης Εξόδων
Ο χρόνος που αναγνωρίζονται τα έξοδα, δηλαδή το πότε θα καταχωρηθούν στα λογιστικά βιβλία από την στιγμή πραγματοποίησης τους, εξαρτάται από το αν χρησιμοποιείται το σύστημα της λογιστικής των δεδουλευμένων εσόδων και εξόδων ή της Ταμειακής Λογιστικής.
Λογιστική των Δεδουλευμένων Εσόδων και Εξόδων
Στη λογιστική των δεδουλευμένων εσόδων και εξόδων, ο χρόνος πραγματοποίησης των εξόδων αποδεσμεύεται από το χρόνο της πληρωμής τους. Δηλαδή είναι δυνατόν πρώτα να πληρώνουμε τα έξοδα και μετά να τα πραγματοποιούμε ή πρώτα να τα πραγματοποιούμε και μετά να τα πληρώνουμε.
Παράδειγμα:Επίσης τα έξοδα παραγωγής προϊόντων δεν συνδέονται άμεσα με πραγματοποίηση εσόδων, γιατί πρώτα μετατρέπονται σε στοιχείο του κυκλοφορούντος Ενεργητικού (π.χ. απόθεμα προϊόντων) και μετά όταν πωληθούν τα προϊόντα μετασχηματίζονται στο έξοδο κόστος πωληθέντων. Είναι το τελευταίο που συνδέεται τελικά με το έσοδο από την πώληση.
Υπάρχουν έξοδα που δεν συνδέονται άμεσα με τη δημιουργία συγκεκριμένων εσόδων όπως είναι οι αποσβέσεις, τα ενοίκια, οι χρεωστικοί τόκοι, οι μισθοί της διοίκησης, οι αμοιβές των εξωτερικών ελεγκτών και των νομικών συμβούλων. Ο χρόνος πραγματοποίησης τους είναι η λογιστική χρήση μέσα στην οποία χρησιμοποιεί η επιχείρηση τα στοιχεία του Ενεργητικού της, τις υπηρεσίες τρίτων ή τα στοιχεία του Ενεργητικού τρίτων.
Τα προπληρωμένα έξοδα δεν είναι έξοδα, αλλά απαιτήσεις έναντι τρίτων να επιτρέψουν στην επιχείρηση να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες τους ή τα στοιχεία του Ενεργητικού τους, για τα οποία προπλήρωσε.
Όταν προπληρώνει μια επιχείρηση ένα δικηγόρο, έχει απαίτηση έναντι του δικηγόρου να της προσφέρει τις αντίστοιχες υπηρεσίες. Η απαίτηση της μετατρέπεται στο έξοδο αμοιβές καθώς προσφέρονται οι υπηρεσίες.
Ταμειακή Λογιστική
Στην Ταμειακή Λογιστική ο χρόνος πραγματοποίησης του εξόδου είναι ο χρόνος πληρωμής του.
Παράδειγμα:Για τα περισσότερα είδη εξόδων, ο χρόνος της πραγματοποίησης τους ταυτίζεται με αυτόν του εσόδου, το οποίο προκύπτει από αυτά. Για παράδειγμα, το κόστος πωληθέντων εμπορευμάτων και οι προμήθειες των πωλητών είναι έξοδα που γίνονται προκειμένου να επιτύχουμε έσοδα από πωλήσεις.
Το ενοίκιο του Ιουνίου 20Χ6 θα θεωρηθεί ως έξοδο όχι στο τέλος του μήνα, αλλά όποτε το πληρώσουμε.
Επειδή συσχετίζονται άμεσα με τις πωλήσεις, ο χρόνος της πραγματοποίησης τους είναι αυτός της πραγματοποίησης των εσόδων από πωλήσεις. Μπορεί ο χρόνος αυτός να είναι ένα χρονικό σημείο ή μια χρονική περίοδος, στη διάρκεια της οποίας πραγματοποιούνται τα αντίστοιχα έσοδα.
