Δικαιώματα Προαίρεσης (option contracts)

Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης είναι συμβόλαια για μελλοντικές αγοροπωλησίες χρεογράφων, παρόμοια με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ). Η βασική τους διαφορά με τα ΣΜΕ είναι ότι δίνουν στον αγοραστή το δικαίωμα αλλά όχι την υποχρέωση να ζητήσει την εκπλήρωση της συμφωνίας.

Ο αγοραστής (holder) αποκτά το δικαίωμα του να αγοράσει ή να πουλήσει έναν υποκείμενο τίτλο σε μία συγκεκριμένη μελλοντική στιγμή και για προκαθορισμένη τιμή (τιμή εξάσκησης), και πληρώνει την τιμή του δικαιώματος (option premium) χωρίς να έχει καμία άλλη υποχρέωση.

Εάν θέλει μπορεί να μην εξασκήσει αυτό το δικαίωμα οπότε απλά χάνει την τιμή του δικαιώματος που πλήρωσε. Ο πωλητής (εκδότης / writer) πουλάει το δικαίωμα και λαμβάνει την τιμή του δικαιώματος, έχει δε την υποχρέωση να αγοράσει ή να πουλήσει τον υποκείμενο τίτλο στην συγκεκριμένη μελλοντική στιγμή και για την προκαθορισμένη τιμή, εάν αυτό απαιτηθεί από τον αγοραστή.

Call και Put options

Υπάρχουν δυο είδη συμβολαίων δικαιωμάτων προαίρεσης:

• ΣΔΠ που δίνουν το δικαίωμα αγοράς (call option) ενός υποκείμενου τίτλου σε μία συγκεκριμένη μελλοντική στιγμή και για προκαθορισμένη τιμή.
• ΣΔΠ που δίνουν το δικαίωμα πώλησης (put option) ενός υποκείμενου τίτλου σε μία συγκεκριμένη μελλοντική στιγμή και για προκαθορισμένη τιμή.

Παράγοντες επηρεασμού τιμής των options

Η τιμή ενός δικαιώματος προαίρεσης που θα λήξει σε μια μελλοντική στιγμή επηρεάζεται από έξι παράγοντες:

1. την τρέχουσα τιμή του υποκείμενου τίτλου
2. την τιμή εξάσκησης (strike price)
3. την ημερομηνία λήξης του
4. τη μεταβλητότητα του υποκείμενου τίτλου
5. το ακίνδυνο επιτόκιο (risk-free rate)
6. τα αναμενόμενα, κατά τη διάρκεια της ζωής του δικαιώματος, μερίσματα (εάν υπάρχουν)

Η επίδραση αυτών των παραγόντων μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με το εάν πρόκειται για δικαίωμα αγοράς ή δικαίωμα πώλησης και ανάλογα με τον τύπο του δικαιώματος.

Κατηγορίες συμβολαίων δικαιωμάτων προαίρεσης (options)

Οι όροι εξάσκησης του δικαιώματος διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του:

• American option, μπορούν να εξασκηθούν οποιαδήποτε στιγμή μέχρι την λήξη τους.
• European option, μπορούν να εξασκηθούν μόνο κατά την λήξη τους.
• Bermudan option, μπορούν να εξασκηθούν μόνο σε συγκεκριμένες ημερομηνίες πριν ή κατά την λήξη τους.
• Barrier option, μπορούν να εξασκηθούν μόνο αν η τιμή του υποκείμενου τίτλου ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο επίπεδο.
• Exotic option, είναι τα option που περιλαμβάνουν σύνθετες χρηματοδοτικές δομές.
• Vanilla option, ονομάζεται κάθε option που δεν είναι exotic.

Η διάκριση δεν έχει να κάνει με τον τόπο διαπραγμάτευσης των συμβολαίων δικαιωμάτων προαίρεσης, δηλαδή american options μπορούν να διαπραγματεύονται σε ευρωπαϊκές αγορές και european options μπορούν να διαπραγματεύονται στις αμερικάνικες αγορές.

Οι θέσεις που μπορεί να πάρει ένας επενδυτής στα δικαιώματα είναι οι ίδιες με τα ΣΜΕ, δηλαδή long και short.

Αποδόσεις και κίνδυνος επιτοκίων

Έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου
Ομόλογα Δημοσίου
Εταιρικά / Εμπορικά ομόλογα
Μετοχές
Warrants
Options
Futures - Forwards