Οικονομική μονάδα είναι στην οικονομική επιστήμη ο συστηματικός συνδυασμός των συντελεστών παραγωγής με σκοπό την κάλυψη των ανθρωπίνων αναγκών.
Παράδειγμα οικονομικής μονάδας είναι ένα εργοστάσιο γιατί συνδυάζει διάφορους πόρους (εργασία, κτίριο, οικόπεδο, μηχανήματα, καύσιμα, τεχνογνωσία, υλικά) με σκοπό να καλύψει συγκεκριμένες οικονομικές ανάγκες, προσφέροντας ανάλογες υπηρεσίες.
Κύρια επιδίωξη των οικονομικών μονάδων είναι η επίτευξη του μέγιστου δυνατού οφέλους με το ελάχιστο κόστος. Έτσι σε κάθε εργοστάσιο ο επιχειρηματίας επιδιώκει να μεγιστοποιήσει το όφελος προσφέροντας όσο το δυνατόν καλύτερα προϊόντα.
Για να επιτύχει όμως το σκοπό του, δέχεται να υποστεί ανάλογες θυσίες πχ να αναλώσει διάφορα υλικά και καύσιμα να καταναλώσει νερό και να χρησιμοποιήσει την εργασία και διαφόρους πόρους τρίτων.
Στην περίπτωση που τα οφέλη υπερκαλύπτουν τις θυσίες, εξασφαλίζεται ένα πλεόνασμα πόρων, το οποίο ονομάζεται κέρδος. Στην αντίθετη περίπτωση, προκαλείται ένα έλλειμμα πόρων το οποίο καλείται ζημιά. Τόσο το κέρδος όσο και η ζημιά αποτελούν το αποτέλεσμα της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας σε ορισμένη χρονική περίοδο.
Η ύπαρξη κέρδους σημαίνει σε γενικές γραμμές ότι έγινε αποτελεσματική διαχείριση των πόρων της οικονομικής μονάδας και ότι βελτιώθηκε η θέση της στην αγορά. Αντιθέτως, η ύπαρξη ζημιάς υποδηλώνει ότι η θέση της επιδεινώθηκε λόγω της μείωσης των πόρων της.
